Euskara Lukuak izena du Guardia-Arabako Errioxan ontzen ari diren markak. Asmoa da euskara bertako ardo upategietan txertatzea, eta ahalegin horretan dabiltza ABRA (Guardia-Arabako Errioxako Upategien Elkartea) eta Ardoaren Ibilbidea (inguruko jatetxeak, ostatuak, landetxeak, museoak, taxiak... ditu bazkide). Ahize-AEK Hizkuntza Aholkularitzaren laguntzaz dihardute lanean. M. Egimendi. Argazkia: ABRA.
Prozesua duela urtebete hasi zen, Lanabes-Araban Euskara Lanean zerbitzu teknikoaren bitartez. Arabako Foru Aldundiak, Gasteizko Udalak, Eusko Jaurlaritzak, Vital Fundazioak eta beste entitate pribatu batzuek sustatua, Lanabesen xedea da Arabako alor sozioekonomikoan euskararen presentzia txertatzea eta handitzea. Hark eskatuta, Ahize-AEK Hizkuntza Aholkularitza ABRArekin eta Ardoaren Ibilbidearekin dabil elkarlanean, haien bazkideak zerbitzua euskaraz eskaintzeko gai izan daitezen. Hala, iazko udazkenean hasi zen egoeraren diagnostikoa egiten, ABRAko 78 upategiri eta Ardoaren Ibilbideko 114 bazkideri galdetegiak bidalita.
Maialen Begiristain Grado Ahize-AEK Hizkuntza Aholkularitzako kideak azaldutakoren arabera, “erantzuna oso positiboa izan da, baina azpimarratu digute euskararen aldeko kultura sustatu behar dela kuadrillan, ez dela nahikoa esku-hartze zehatzak egitea. Jarraitutasuna behar da, pixkanaka-pixkanaka bata bestearen atzetik animatzeko”.
Galdetegietan oinarritutako diagnostiko orokorra egin ostean, ekintzetara jotzeko unea iritsi da. Zerbitzua jasotzeko interesa 27 upategik adierazi dute, baina egitasmoaren gauzatzea mailakatua izango denez, 10 enpresarekin hasiko dira lanean orain: bost upategi eta arloko beste bost enpresa. Oso ezberdinak direnez, banan-banan egingo zaie diagnostiko sakonagoa, zer behar dituzten jakiteko: “Izan daiteke errotulazio guztiak edo dokumentazioa itzultzea, euskara eskolak lotzen laguntzea, hizkuntza irizpideak zehaztea, propaganda euskaraz egin ahal izateko planak...”. Esaterako, upategien webguneen azterketak ondorioztatu du ABRAko 19 upategik dutela webgunea hizkuntza bakarrean. Besteek bi, hiru edo lau hizkuntza erabiltzen dituzte, baina zazpik bakarrik dute euskarazko bertsioa ere: “Beraz, garrantzia emango diogu webgunea euskaraz ere edukitzeari”.
Ardoaren lurraldea euskalduntzen
Guardia-Arabako Errioxan, euskararen ezagutzak eta erabilerak gora egin du azken urteotan, eta euskararekiko interes handiagoa dago eskualdean: “Gazte gehienek euskaraz ikasi dute, eta upategiek eta enpresek indargune garrantzitsutzat dute belaunaldi aldaketa. Uste dute hau oso momentu egokia izan daitekeela aldaketa sustatzeko, gazte batzuk hasiak direlako gurasoen upategiez arduratzen. Asko oso txikiak dira, eta jabeek nahi dute bertako norbaitek eustea bertako produktuari”. Hortaz, euskara prestakuntzan txertatu beharra ere ikusi dute, ikastaro asko egiten dituztelako, ”baina gehienak gaztelaniaz, bai Lanbide Heziketan bai formazio espezifikoan”.
Halaber, Guardia-Arabako Errioxaren sustapenean euskararen falta sumatuta, erabileran motibaziotik eragitea dute helburu: “Antolatzen dituzten ekitaldietan euskarari tarteak utzi, komunikazioa euskaraz egin, langileen kontratazioan euskara ere balioetsi...”. Gainera, erreferente propioen beharra ere ikusi dute, “Guardia-Arabako Errioxakoak, euskararekin lotutako erreferente gehienak lurralde oso euskaldunetakoak baitira”.
Begiristainen iritziz, bidea erraztu behar zaie, ”laguntza behar dutelako. Azken batean, epe luzerako helburua da zerbitzua euskaraz eskaintzea upategi eta enpresa gehienetan: euskara egunerokoan egotea (administrazio lanetan, bisita gidatuetan...), zerbitzu publikoetan euskaraz aritzeko aukera gehiago izatea, langileei euskara ikasteko erraztasunak eskaintzea, hizkuntza paisaia euskalduntzea...”.
EUSKARA, UPATEGIEN BEREIZGARRIA
Ardoaren Ibilbideko lehendakariorde Joana Del Hoyo Fernandezen eta ABRAko presidente Itxaso Compañon Arrietaren ustez, Guardia-Arabako Errioxako upategien bereizgarrietako bat euskara izatea garrantzitsua da, eskualdeko ardoaren irudia euskararekin lotzeak balio erantsia emango dielako.
Del Hoyoren esanetan, euskara baliagarria izan daiteke bezeroak erakartzeko, “bertako produktuak bertako hizkuntzan saltzea erakargarria baita turismorako. Gure ingurunea euskaraz ezagutzeak ateak irekitzen dizkigu, ingurunea hobeto ulertzen laguntzen digu. Irudia eta marka bertakotzeko aukera bikaina da”.
Compañon Arrietak dioenez, “euskarak beste upategietatik bereizteko aukera ematen digu. Euskara bezeroak, langileak eta upategi jabeak beren artean era naturalean aritzeko tresna izatea nahi dugu. Euskarak bereizten gaituen zerbait izan behar du, gauzak ondo egiten ditugulako, eta euskaraz”.